Die Afrikaanse Taal Pastorale Streek

‘n Nederige begin

Twee sleutelgebeure het die ontstaan van die Afrikaanse Taal Pastorale Streek (ATPS) ingelei: Biskop Edward R. Adams het die voorsitterskap van die nuut gestigte Pastorale Streek opgeneem en in dieselfde tyd is ‘n amptelike sekretariaat vir die ATPS in Oudtshoorn gestig.

Die Katolieke Kerk se uitreiking na Afrikaanssprekendes op pastorale vlak het natuurlik lank voor die amptelike totstandkoming van die ATPS begin. Hier moet veral erkenning gegee word aan die baanbrekerswerk van die Pallotini priesters, broeders en susters in die Bisdom Oudtshoorn, dié van die Oblate priesters, broeders en susters van St. Frans van Sales in die Noord-Kaap, die betrokkenheid van die Hollandse Dominikaners in Stellenbosch, Kroonstad en Pretoria, asook die betrokkenheid van leke-organisasies soos Kia-Ora (gelei deur mev. Eileen Malherbe) in Benoni, Gauteng. Deur hulle toewyding en pastorale uitreiking aan Afrikaanssprekendes het Afrikaans as liturgiese taal regdeur Suid-Afrika en Namibië versprei.

Die Dominikaners was die eerste om die Afrikaanse Apostolaat op nasionale vlak, eerder as streeksvlak aan te pak. Hulle het uiters waardevolle werk verrig deur hul vertalings en ook oorspronklike werk wat danksy hul uitstekende Afrikaanstalige Katolieke publikasie, Die Brug, ‘n wyse leserspubliek bereik het. Met die staking van dié publikasie en die sluiting van die K.A.S. (Katolieke Afrikanersentrum) het die Afrikaanse apostolaat van die Katolieke Kerk op nasionale vlak egter doodgeloop.

Die ATPS verkry vorm

Die huidige ATPS het in die laat 1980’s begin vorm verkry. Een van die eerste voorstanders daarvan was aartsbiskop Denis Hurley van Durban. Hy was die dryfkrag agter die vertaling van die Romeinse Altaarmissaal in Afrikaans en het Vr. J. Johnson (destyds administrateur van Durban se katedraal) gevra om dié projek van stapel te stuur. Die Romeinse Altaarmissaal was dan ook die eerste groot vertalingsprojek van die ATPS, wat as die jongste onder die Katolieke Biskoppe Konferensie se Taal Pastorale Streke getel het.

Min of meer dieselfde tyd het verteenwoordigers van dié bisdomme waar Afrikaans oorwegend of soms as liturgiese taal gebruik is, in Kaapstad onder die voorsitterskap van biskop Edward R. Adams van Oudtshoorn byeen begin kom om vertalingsbehoeftes, -strategieë en -prioriteite te bespreek en inligting uit te ruil. Op dié wyse het die Katolieke Kerk opnuut met ʼn Afrikaanse apostolaat begin. Dié keer egter onder die vaandel van die Suider-Afrikaanse Katolieke Biskoppe Konferensie self. Soos in die geval van die Romeinse Altaarmissaal, het die ATPS as Taal Pastorale Streek ‘n formidabele beskermheer in die persoon van Owen Kardinaal McCann van Kaapstad gehad, wat tot en met sy dood ‘n vurige ondersteuner van die ATPS gebly het.

Die Afrikaanse Taal Pastorale Streek vandag

Met die konsolidering van Afrikaanse Apostolaatsaktiwiteite onder die toesig van die ATPS in Oudtshoorn in 1992, is die verskeie vertalingsinisiatiewe en pastorale uitreikingsinisiatiewe in ʼn enkele geheel verbind. Onder voorsitterskap van biskop Edward R. Adams het die ATPS in grote en statuur begin groei. Vergaderings van die ATPS word nou ook deur verteenwoordigers van nie-Katolieke Kerke met soortgelyke apostolate, onder andere die Lutherane en die Anglikane, bygewoon.

Die Oratorium van St. Filip Neri

Reeds met die afskop van die Romeinse Altaarmissaalprojek was daar ʼn gevoel onder die groepie priesters en lekemanne wat ten nouste daarby betrokke was dat hulle geroepe is tot ʼn nouer band van gemeenskaplike lewe – ʼn lewe gekenmerk deur hulle inset en toewyding tot die Afrikaanse Apostolaat en bediening. In Julie 1992 het die eerste groep, waaruit die latere Kongregasie van St. Filip Neri sou ontstaan, onder leiding van Vr. John Newton Johnson, die redakteur en hoofvertaler van die Romeinse Altaarmissaal, in Oudtshoorn aangekom en hul intrek geneem in die voormalige biskopswoning, wat biskop Adams goedgunstiglik vir dié doel aan hulle afgestaan het. Vr. Johnson is as Algemene Sekretaris van die ATPS aangestel; ʼn posisie wat hy sou beklee tot en met November 2002 toe Vr. Vernon Meyer C.O. as Algemene Sekretaris by hom oorgeneem het.

Die Kongregasie van die Oratorium van St. Filip Neri in Oudtshoorn is in Augustus 1997 kerkwetlik opgerig en volgens Die Konstitusies en Eie Verordeninge van die Kongregasie is die bestaansreg van die Oratorium Oudtshoorn ten nouste met die Afrikaanse Apostolaat verbind.

Projekte van die ATPS

Die sekretariaat het onmiddellik begin om uit alle oorde Afrikaanse Katolieke publikasies wat oor die jare die lig gesien het, op te spoor en te versamel, om sodoende ‘n amptelike Afrikaanse Apostolaat-argief daar te kan stel. Vanuit die sekretariaatskantore by die Oratorium-Oudtshoorn word die daaglikse werksaamhede van die ATPS bedryf. Die vertaling en publikasie van amptelike Kerkdokumente en Pastoralebriewe in Afrikaans is en bly nog steeds een van die hoofprioriteite van die ATPS.

Van die hoofprojekte wat tot dusver deur die ATPS onderneem is en voltooi is, is die vertaling en publikasie van die Romeinse Altaarmissaal, die drie-volume Leksionariumstel, ʼn Afrikaanse Katolieke Gesangboek, Die Sondagsmissaal en Gebedeboek asook verskeie van die amptelike Rites van die Kerk en Bronmateriaal, geskik vir gebruik in die pastoraat. ʼn Een volume Afrikaanse Brevier, oftewel, Die Goddelike Koorgebed is ook reeds vertaal en wag op befondsing om gedruk te kan word. Voorts is die Kompendium van die Kategismus van die Katolieke Kerk ook reeds vertaal en is die projek met die verkryging van befondsing ook voltooi. ʼn Tweede uitgawe van die Sondagsmissaal en Gebedboek het ook ondertussen van die drukpers afgekom en is reeds byna uitverkoop.

Die ATPS lewer ʼn belangrike rol in die inkulturasieproses van die Kerk in Suid-Afrika vandag en sal, Godwillende, vir jare nog aan die voorpunt bly van die evangelisasie en versoening inisiatiewe van die Katolieke Kerk in Suid-Afrika.

Gedurende 2008 het biskop Adams die tuig as voorsitter van die ATPS neergelê en is biskop Edward Risi O.M.I. tot voorsitter van die Streek verkies. In 2019 word Vr. David Dettmer aangestel as Algemene Sekretaris van die ATPS.